به گزارش مشرق، پرویز کاظمی که روزگاری در دولت نهم در راس وزارت رفاه قرار گرفته بود پس از همکاری کوتاه با دولت نخستین وزیری نام گرفت که از قطار دولت خارج شد. با روی کار آمدن دولت دهم نقد های اقتصادی کاظمی به دولت احمدی نژاد اوج گرفت و همواره به عنوان یکی از منتقدان اصلی اقتصادی دولت دهم نظرات خود را مطرح کرد.
کاظمی در بخشی از توضیحات خود درباره دلایل رشد شاخص بورس در سال 92 و ریزش آن در روزهای پایانی سال توضیح داد.
او در این رابطه گفت: « به نظر من، بحث مربوط به بورس و بازار سرمایه و حتی بازار پولی را باید بسیار عمیق تر مورد بررسی قرار داد. یعنی اگر ما به گذشته برگردیم یکی از موارد که می تواند جذب منابع مالی در کشور داشته باشد و جذب نقدینگی و سرمایه کند، بازار سرمایه است. بازار سرمایه هم قاعدتا باید با فعالیت های شرکت ها و بنگاه های اقتصادی و صنعتی مرتبط باشد. اگر بنگاه های صنعتی و اقتصادی فعالیت خاصی نداشته باشند و عملکرد شان مثبت نباشد یا منافعی را برای خودشان نداشته باشند قاعدتا سود سهامی که می خواهند ارائه کنند تغییر خاصی ندارد. حال اینجا سوال مطرح می شود که چرا در سال های گذشته اینقدر شاخص بازار سرمایه مان رشد صعودی داشته است؟ »
پرویز کاظمی ادامه داد: « از یک طرف ما صحبت می کنیم که فعالیت های اقتصادی و صنعتی با محدودیت مواجه شده است. از طرف دیگر چه اتفاق می افتد که شاخص بورس با شیب تندی افزایش پیدا می کند؟ »
او در تشریح جزییات این رویداد به بحث پتروشیمی ها اشاره کرد و گفته های خود را اینگونه ادامه داد: « اگر به این قضیه خوب دقت کرده باشیم مشاهده می کنیم این موضوع عمدتا در شرکت های پتروشیمی اتفاق افتاده است. یعنی عمدتا اینکه باعث شده شاخص رو به افزایش باشد بیشتر به این دلیل است که پتروشیمی ها است. حال بیاییم بررسی کنیم ببینیم پتروشیمی ها صادرات شان افزایش پیدا کرده یا ارزش افزوده ای داخل آن به وجود آمده یا اینکه قیمت ها تغییر کرده است؟ قاعدتا یک بخشی از قیمت های جهانی تغییر پیدا کرده است بنابراین می توان گفت قیمت های جهانی و تورم جهانی بخشی از آن می تواند باشد. یک نکته اساسی این است که دولت در واقع خوراکی به پتروشیمی ها می دهد که عمده بهای تمام شده این مجموعه های تولیدی است. »
او افزود: « این عدد در بهای تمام شده عدد قابل توجهی است. بهای تمام شده سه سر فصل دارد. یکی مواد، دیگری دستمرد و سومی سربار است. عمدتا در شرکت های پتروشیمی مواد درصد بالایی را برای بهای تمام شده تشکیل می دهد. ما شاهد این هستیم که در مقاطعی دولت اقدام به تغییر قیمت خوراک کرده است. وقتی با بخشنامه های صادر شده قیمت تمام شده کاهش پیدا کند قاعدتا سود افزایش می یابد. پس اگر ما نگاه کنیم با تغییر قیمت خوراکی که دولت در اختیار پتروشیمی ها می گذارد عملا یک سودی را از خودش به پتروشیمی ها منتقل می کند. این باعث می شود که از دولت قبل که این روند آغاز شده بود ادامه پیدا کند. بود برای اینکه روند صعودی ایجاد شود با این حرکت قابل وقوع بود و شاخص بورس بالا نگه داشته شد. »
کاظمی اعتقاد دارد در دولت قبلی این اقدام آغاز شد تا شاخص بالا نگه داشته شود: « دولت قبل با چنین تصمیمی شاخص را بالا نگه داشت. سودی در پتروشیمی ها محقق شد که محصول فعالیت ها و کار های تولیدی نیست و اقدامی است که در بیرون صورت می گیرد. یعنی دولت تصمیم می گیرد قیمت خوراک را پایین بیاورد. بنابراین سود پتروشیمی بالا می رود و سودی که می خواهد بین سهامداران تقسیم شود دلیل بالا رفتن ارزش سهم خواهد شد. در این چند وقت اخیر آمدند تصمیم گرفتند که قیمت خوراک را بالا ببرند.استدلال بر این بود که دولت نیاز به بودجه دارد و باید قیمت خوراک را بالا ببرد. بر این اساس وقتی قیمت خوراک افزایش پیدا کرد سود پتروشیمی ها کم شد. سود پتروشیمی ها که کم شد سودی که می خواهد به مردم تعلق بگیرد کم می شود. بنابراین تقاضا برای سهم کاسته می شود. یکدفعه این فاجعه رخ می دهد که شاخص بورس کاسته شد و مردم بسیاری ضرر کردند. »
وزیر رفاه دولت نهم در پاسخ به اینکه چه افرادی بیشترین زیان را در این بین داشته اند به این شکل توضیح داد: « کسانی که 10، 20 و 50 میلیون سرمایه در بورس داشتند ضرر های قابل توجهی کردند.»
او ادامه داد: « در این میان یک نکته ظریف وجود دارد و آنهم اینکه افرادی که از این موضوع خبر دارند. وقتی به طور مثال من اطلاع داشته باشم که قیمت خوراک کاهش یا افزایش پیدا کند به فراخور این موضوع سیاست مناسب را اتخاذ می کنم. اگر قرار است که بخشنامه ای صادر شود که قیمت خوراک پایین بیاید قاعدتا قیمت سهم بالا خواهد رفت. در چنین شرایطی من و دوستانم شروع به خریدن سهم خواهیم کرد. اگر قرار است که قیمت بالا برود اگر سهم داشته باشم شروع به فروش سهم می کنم. »
کاظمی در بخشی از توضیحات خود درباره دلایل رشد شاخص بورس در سال 92 و ریزش آن در روزهای پایانی سال توضیح داد.
او در این رابطه گفت: « به نظر من، بحث مربوط به بورس و بازار سرمایه و حتی بازار پولی را باید بسیار عمیق تر مورد بررسی قرار داد. یعنی اگر ما به گذشته برگردیم یکی از موارد که می تواند جذب منابع مالی در کشور داشته باشد و جذب نقدینگی و سرمایه کند، بازار سرمایه است. بازار سرمایه هم قاعدتا باید با فعالیت های شرکت ها و بنگاه های اقتصادی و صنعتی مرتبط باشد. اگر بنگاه های صنعتی و اقتصادی فعالیت خاصی نداشته باشند و عملکرد شان مثبت نباشد یا منافعی را برای خودشان نداشته باشند قاعدتا سود سهامی که می خواهند ارائه کنند تغییر خاصی ندارد. حال اینجا سوال مطرح می شود که چرا در سال های گذشته اینقدر شاخص بازار سرمایه مان رشد صعودی داشته است؟ »
پرویز کاظمی ادامه داد: « از یک طرف ما صحبت می کنیم که فعالیت های اقتصادی و صنعتی با محدودیت مواجه شده است. از طرف دیگر چه اتفاق می افتد که شاخص بورس با شیب تندی افزایش پیدا می کند؟ »
او در تشریح جزییات این رویداد به بحث پتروشیمی ها اشاره کرد و گفته های خود را اینگونه ادامه داد: « اگر به این قضیه خوب دقت کرده باشیم مشاهده می کنیم این موضوع عمدتا در شرکت های پتروشیمی اتفاق افتاده است. یعنی عمدتا اینکه باعث شده شاخص رو به افزایش باشد بیشتر به این دلیل است که پتروشیمی ها است. حال بیاییم بررسی کنیم ببینیم پتروشیمی ها صادرات شان افزایش پیدا کرده یا ارزش افزوده ای داخل آن به وجود آمده یا اینکه قیمت ها تغییر کرده است؟ قاعدتا یک بخشی از قیمت های جهانی تغییر پیدا کرده است بنابراین می توان گفت قیمت های جهانی و تورم جهانی بخشی از آن می تواند باشد. یک نکته اساسی این است که دولت در واقع خوراکی به پتروشیمی ها می دهد که عمده بهای تمام شده این مجموعه های تولیدی است. »
او افزود: « این عدد در بهای تمام شده عدد قابل توجهی است. بهای تمام شده سه سر فصل دارد. یکی مواد، دیگری دستمرد و سومی سربار است. عمدتا در شرکت های پتروشیمی مواد درصد بالایی را برای بهای تمام شده تشکیل می دهد. ما شاهد این هستیم که در مقاطعی دولت اقدام به تغییر قیمت خوراک کرده است. وقتی با بخشنامه های صادر شده قیمت تمام شده کاهش پیدا کند قاعدتا سود افزایش می یابد. پس اگر ما نگاه کنیم با تغییر قیمت خوراکی که دولت در اختیار پتروشیمی ها می گذارد عملا یک سودی را از خودش به پتروشیمی ها منتقل می کند. این باعث می شود که از دولت قبل که این روند آغاز شده بود ادامه پیدا کند. بود برای اینکه روند صعودی ایجاد شود با این حرکت قابل وقوع بود و شاخص بورس بالا نگه داشته شد. »
کاظمی اعتقاد دارد در دولت قبلی این اقدام آغاز شد تا شاخص بالا نگه داشته شود: « دولت قبل با چنین تصمیمی شاخص را بالا نگه داشت. سودی در پتروشیمی ها محقق شد که محصول فعالیت ها و کار های تولیدی نیست و اقدامی است که در بیرون صورت می گیرد. یعنی دولت تصمیم می گیرد قیمت خوراک را پایین بیاورد. بنابراین سود پتروشیمی بالا می رود و سودی که می خواهد بین سهامداران تقسیم شود دلیل بالا رفتن ارزش سهم خواهد شد. در این چند وقت اخیر آمدند تصمیم گرفتند که قیمت خوراک را بالا ببرند.استدلال بر این بود که دولت نیاز به بودجه دارد و باید قیمت خوراک را بالا ببرد. بر این اساس وقتی قیمت خوراک افزایش پیدا کرد سود پتروشیمی ها کم شد. سود پتروشیمی ها که کم شد سودی که می خواهد به مردم تعلق بگیرد کم می شود. بنابراین تقاضا برای سهم کاسته می شود. یکدفعه این فاجعه رخ می دهد که شاخص بورس کاسته شد و مردم بسیاری ضرر کردند. »
وزیر رفاه دولت نهم در پاسخ به اینکه چه افرادی بیشترین زیان را در این بین داشته اند به این شکل توضیح داد: « کسانی که 10، 20 و 50 میلیون سرمایه در بورس داشتند ضرر های قابل توجهی کردند.»
او ادامه داد: « در این میان یک نکته ظریف وجود دارد و آنهم اینکه افرادی که از این موضوع خبر دارند. وقتی به طور مثال من اطلاع داشته باشم که قیمت خوراک کاهش یا افزایش پیدا کند به فراخور این موضوع سیاست مناسب را اتخاذ می کنم. اگر قرار است که بخشنامه ای صادر شود که قیمت خوراک پایین بیاید قاعدتا قیمت سهم بالا خواهد رفت. در چنین شرایطی من و دوستانم شروع به خریدن سهم خواهیم کرد. اگر قرار است که قیمت بالا برود اگر سهم داشته باشم شروع به فروش سهم می کنم. »
